Mezopotamya Ovası`nda olağanüstü bir mimari yapı, Deyrül Zafar’an Manastırı

1932’ye kadar 640 yıl boyunca Süryani Ortodoks patriklerinin ikametgah yeri olan Deyrul Zafar’an Manastırı, Süryanilerin en önemli dini merkezlerinden biridir. Manastır, Mardin’in 4 kilometre doğusunda, Mezopotamya ovasına hakim yamaçlarda yer alır.

5. yüzyılda güneşe tapan Şemsilere ait Güneş Tapınağı üzerine kurulan Manastır, 5'inci yüzyıldan itibaren farklı zamanlarda yapılan eklentilerle bugünkü haline 18'inci yüzyılda kavuşmuştur.

MÖ Güneş Tapınağı, daha sonra da Romalılar tarafından kale olarak kullanılan bir kompleks üzerine inşa edilmiştir. Romalılar bölgeden çekilince Aziz Şleymun bazı azizlerin kemiklerini buraya getirterek kaleyi manastıra çevirmiştir. Bu nedenle Manastır, önceleri Mor Şleymun Manastırı olarak biliniyordu.

Süryani kadim cemaatinin en önemli dini merkezlerinden olan Deyrul Zafar’an Manastırı’nın içerisinde kutsal eşyaları ile birlikte 52 Süryani patriğinin mezarı da yer almaktadır. 

15. yüzyıldan sonra Manastır’ın etrafında yetişen zafaran (safran) bitkisinden dolayı Manastır, Deyrul Zafar’an (Safran Manastırı) adı ile anılmaya başlandı. 

Kubbeleri, kemerli sütunları, ahşap el işlemeleri, iç ve dış mekanlardaki taş nakışları ile olağanüstü bir mimari yapı olan Deyrul Zafar'an Manastırı, tarih boyunca Süryani Kilisesi’nin dini eğitim merkezlerinden biriydi. Bölgeye ilk matbaayı getiren kişi de yine bu Manastır’da patriklik yapan ve 1895’te vefat eden 4. Petrus’tur.

Mardin Metropoliti’nin ikametgahı olan Deyrul Zafar'an Manastırı, dünyanın dört bir yanına dağılmış Süryaniler tarafından dua ve bereket almak için ziyaret edilir.